پیانو یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین سازهای موسیقی است به همین دلیل نیازمندی این ساز به مراقبت و نگهداری و افزایش طول عمر پیانو آن هم به طور منظم به مراتب بیشتر خواهد بود. مکانیزم عمل این ساز ملزوم بکار رفتن صدها قطعه کوچک و بزرگ در این ساز شده که جنس متریال بیشتر آنها از چوب، فلز و نمد می‌باشد.
چوب و فلز به‌طور طبیعی به تغییرات دما، رطوبت و فشار حساس هستند، که در نتیجه می‌تواند منجر به تغییراتی در شکل آنها، همچون ترک خوردگی یا زنگ‌زدگی شود.
به علاوه، کوک پیانو به دلیل تنش بالای سیم‌ها و تغییرات محیطی به مرور زمان ممکن است از تنظیم خارج شود که به دلیل تاثیر مستقیم آن بر روی صدای پیانو یکی از بزرگترین چالش‌های نوازندگان پیانو نیز محسوب خواهد شد. همچنین خطر ساییده شدن نمدهای چکش‌ها و قطعات داخلی با استفاده مکرر یکی دیگر از آسیب‌هایی‌است که احتمال وقوع آن بر پیانو وجود دارد.
پیانو هایی که نیاز به مراقبت بیشتر دارند
تصویر فردی در حال پیانو زدن
پیانوهای آکوستیک همانطور که درباره‌ی آنها بارها گفته شده مکانیزم عمل پیچیده‌تر و شاید جذاب‌تری نسبت به پیانوهای دیجیتال داشته باشند، به این دلیل که صدا در پیانوهای آکوستیک با استفاده از ساختار پیانو و کلاویه ها تولید می‌شود اما در پیانوهای دیجیتال این صداها به صورت پیش فرض ضبط شده و وجود دارد.
همین پیچیدگی پیانوهای آکوستیک، به‌ویژه گرند پیانوها (پیانوهای رویال)، که در بسیاری از مواقع دال بر جذابیت آن هم است نیازمندی بیشتر به دقت و توجه در نگهداری را نیز ایجاد می‌کند. زیرا در طراحی پیچیده‌تر، تعداد قطعات حساس بیشتری هم وجود خواهد داشت. این پیانوها به دلیل ساختار بزرگ‌تر و حساسیت بیشتر به رطوبت و تغییرات دما، در مقایسه با پیانوهای دیجیتال بیشتر تحت تأثیر شرایط محیطی قرار می‌گیرند.
همچنین، پیانوهای قدیمی یا آن‌هایی که در مناطق با رطوبت بالا یا دمای متغیر نگهداری می‌شوند، نیاز به توجه ویژه‌تری دارند. در مقابل، پیانوهای دیجیتال به دلیل نداشتن قطعات چوبی و سیم‌های فلزی، نیاز به نگهداری کمتری دارند و عمدتاً تعمیرات آنها به مدارهای الکترونیکی محدود می‌شود.
بنابراین، اگر برای شما افزایش عمر مفید پیانو و حفظ کیفیت صدای سازتان از اهمیت بالایی برخوردار است، انجام کوک منظم (معمولاً دو بار در سال)، کنترل رطوبیت محیط، تمیز کردن دوره‌ای قطعات، و جلوگیری از قرار دادن ساز در معرض نور مستقیم خورشید یا گرمای شدید ضروری است که در ادامه به ارائه‌ی توضیحات مفصل تری من‌باب این موارد خواهیم پرداخت.
نکاتی کلیدی من‌باب نگهداری و افزایش طول عمر پیانو
پیانو یکی از ارزشمندترین ابزارهای موسیقی است؛ نه‌فقط از نظر مالی، بلکه به دلیل روح و صدایی که در زندگی یک موسیقی‌دان به جریان می‌اندازد. اگر پیانو دارید یا در فکر خرید آن هستید، لازم است بدانید که این ساز به نگهداری ویژه‌ای نیاز دارد.
ما در تیم ملودیکا 5 نکته کلیدی، با مثال‌های کاربردی و توضیحاتی جامع در رابطه با نگهداری و افزایش طول عمر پیانو، آماده کرده‌ایم که نه‌تنها اطلاعات ارزشمندی به شما می‌دهند، بلکه به شما کمک می‌کنند تا بهتر از ساز عزیزتان مراقبت کنید.
1_ تغییرات آب و هوا
پیانو مثل یک کودک حساس است؛ عاشق تعادل و متنفر از تغییرات ناگهانی! بدنه و اجزای داخلی آن، مخصوصاً سیم‌ها و چوب، به تغییرات دما واکنش‌های شدیدی نشان می‌دهند که نشات گرفته از جنس متریال استفاده شده‌است. برای مثال، اگر پیانو در نزدیکی یک بخاری یا پنجره آفتاب‌گیر قرار بگیرد، ممکن است چوب بدنه تاب بردارد یا سیم‌ها شل شوند.
بهترین راهکار برای حلوگیری از این آسیب‌ها نگهداری از پیانو در فضایی دور از رادیاتورها، بخاری‌ها، شومینه، یا تابش مستقیم نور خورشید است. برای مثال، تجربه‌هایی در این مورد وجود داشته که پیانوی خود را کنار پنجره گذاشته‌اند و بعد از مدتی چکش‌های آن به دلیل تغییرات در رطوبت هوا چسبندگی پیدا کرد. برای همین بهترین محل پیانو این است که در گوشه‌هایی به دور از دستگاهای گرمایشی و سرمایشی یا وسط خانه نگهداری شود.
همچنین بخوانید: راهنمای خرید پیانو دیجیتال
2. رطوبت محیط را کنترل کنید
یکی دیگر از نکات نگهداری و افزایش طول عمر پیانو این است که پیانو از رطوبت زیاد یا خشکی بیش از حد بیزار است. اگر رطوبت زیاد باشد، چوب‌ها باد می‌کنند و صدای ساز کیفیت خود را از دست می‌دهد. از طرفی، خشکی بیش از حد نیز باعث ترک‌خوردگی بدنه و شل‌شدن نمد چکش‌ها می‌شود. در ضمن نگهداری از پدال های پیانو نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که می توانید نحوه آن را با کلیک روی مقاله لینک شده مشاهده کنید.
برای جلوگیری از آسیب‌هایی که خشکی و رطوبت بالا به همراه خود دارند استفاده از یک دستگاه تنظیم رطوبت (رطوبت‌ساز یا رطوبت‌گیر) راهکار موثری است. به‌عنوان مثال، یکی از مشتریان ما در شمال کشور زندگی می‌کرده و رطوبت بالا در آن نواحی خواه ناخواه باعث زنگ‌زدگی سیم‌های پیانو شد. پس از مشاوره با یک تکنسین و با استفاده از یک رطوبت‌گیر کوچک در نزدیکی ساز از ادامه یافتن آسیب‌های وارد شده جلوگیری بالایی صورت گرفت.
3. کوک منظم و حرفه‌ای پیانو
پیانو چیزی شبیه به ساعت‌های مکانیکی است؛ اگر مدت طولانی بدون تنظیم بماند، دقت خود را از دست می‌دهد. کوک‌کردن پیانو تاثیر خود را فقط برای صدای زیبا و خوب پیانو نخواهد گذاشت، بلکه برای حفظ سلامت ساختاری ساز یک امر ضروری است. سیم‌های شل یا بیش از حد سفت در طول زمان به قاب و پل پیانو فشار وارد می‌کنند که به تدریج آسیب بسیاری به سلامت پیانوها خواهند زد.
حداقل سالی دو بار، از یک کوک‌کن حرفه‌ای بخواهید تا سازتان را تنظیم کند. پیشنهاد ما این است که تا حدالامکان از کوک کردن ساز توسط خودتان دوری کنید. بسیار مواقع پیش آمده که نوازندگانی با داشتن اطلاعات پایه سعی کرده‌اند تا خودشان کوک پیانو خود را دستکاری کنند، اما نه‌تنها صدای ساز عجیب شد، بلکه باعث شل‌شدن بعضی از سیم‌ها نیز می‌شدند. پس سعی کنید تا، فقط به متخصص این کار اعتماد کنید.
4. نگهداری و افزایش طول عمر پیانو: پیانو را مرتباً تمیز کنید
تجمع گردوغبار روی بدنه و کلیدهای پیانو نه‌تنها ظاهر ساز را خراب و کهنه می‌کند، بلکه به مرور زمان با نشستن گرد و غبار روی قطعات و تاثیرگذاری بر آنها روی عملکرد آن هم تأثیر می‌گذارد. اگر کلیدها چسبناک شوند، نواختن پیانو دیگر لذت‌بخش نخواهد بود. با این حال تمیز کردن پیانو نیز دقت بالایی را می‌طلبد زیرا همواره در کنار مفید بودن می‌تواند وارد کننده‌ی آسیب‌هایی نیز باشد.
(پیشنهاد می کنیم اگر تمایل به خرید پیانو آکوستیک دارید مقاله راهنمای خرید پیانو آکوستیک را مشاهده کنید و البته برای هزینه کمتر می توانید روی پیانو دست دوم نیز حساب کنید.)
برای همین هنگام تمیز کردن سطح پیانوی خود به جای استفاده از هرچیز مرطوبی تنها از یک پارچه نرم و خشک استفاده کنید. برای قسمت‌های حساس‌تر، مثل کلیدها، یک پارچه‌ی مرطوب می‌تواند خوب باشد اما باید به‌خوبی چلانده شود.
5.استفاده از کاور مناسب و ابزارهای جانبی
همانقدر که پوشش برای بدن انسان نقش بالایی ایفا می‌کند اغراق نیست اگر بگوییم که کاور مناسب برای پیانو هم مثل لباسی است که هم از گردوغبار محافظت می‌کند و هم در برابر خراش‌ها و آسیب‌های سطحی بر پیانو. خیلی اوقات پیش میاید که به دلیل هزینه‌ی این کاورها یا استفاده ظاهری از پیانو در خانه مشتریان از خرید و استفاده یک کاور مناسب و ضد آب جلوگیری می‌کنند.
اما با این‌حال محافظت از پیانو در برابر گردو غبار و خط و خش و همراه با کاور نتیجه‌ی رضایت بخشی را به همراه دارد که در نتایج موجود در تجربه‌های زیادی از استفاده کردن و نکردن از کاور پیانو مشهود است.
همچنین برخی ابزارهای جانبی مثل زیرپایی یا نیمکت پیانو، می‌توانند تأثیر مستقیمی روی سلامت فیزیکی ساز داشته باشند. به‌عنوان مثال، استفاده از زیرپایی‌های نرم و مقاوم، فشار روی پایه‌های پیانو را کاهش می‌دهد و از آسیب به کف اتاق یا پایه‌های ساز جلوگیری می‌کند.
در این صورت سعی کنید برای زیرپایی‌های پیانوی خود از یک جنس لاستیکی و باکیفیت استفاده کنید. تجربه نشان داده که امکان ترک خوردن پایه‌ها به صورت تدیجی در استفاده از زیرپایی‌های پلاستیکی معمولی وجود دارد.
نکته پایانی نگهداری و افزایش طول عمر پیانو
پیانو نه فقط یک ابزار موسیقی، بلکه عضوی از خانواده شماست. همانطور که برای حفظ سلامت خودمان برنامه‌ریزی می‌کنیم، باید به سازمان هم توجه کنیم. با رعایت این نکات، نه‌تنها صدای پیانوی شما همواره زیبا و دقیق خواهد بود، بلکه عمر آن نیز افزایش می‌یابد. هر بار که پشت پیانو می‌نشینید و نت‌ها را لمس می‌کنید، بدانید که این صدا حاصل عشقی است که به این ساز بخشیده‌اید.
برای نکات بیشتر در رابطه با نگهداری و افزایش طول عمر پیانو به وبسایت زبان اصلی muex مراجعه کنید.
