آیا نوازندگی پیانو سخت است؟ هیچ توصیفی، حتی به صورت کلی نمی‌تواند تا احساسی که صدای پیانو تداعی می‌کند را شرح دهد مگر این‌که توصیفی شخصی و برای شخص باشد. این خاصیت سازی همچون پیانوست که غرق در ظرافت، جزییات و شکوه است. این ساز کلاسیک دائما در طول تاریخ موسیقی با عظمتی ستودنی زنده مانده و زیست کرده.
تاریخ موسیقی اروپا مدیون سازی همچون پیانوست که موزیک را از مناسبت دور ساخته و تبدیل به تجربه‌ای روزمره برای شنونده کرده‌است. یکی از جالب‌ترین محتواهای ممکن برای کسانی که شیفته‌ی این ساز هستند تماشای پرفورمنس نوازندگان پیانو به صورت زنده و لایو است که مهارت نوازنده را به صورت قابل مشاهده به تصویر می‌کشد. تصویری که انگیزه دهنده، غبطه بر انگیز و گاها ترسناک نیز خواهد بود.
چرا هنر نواختن پیانو پرطرفدار است؟
اما چرا؟ این خاصیت هنر است که نه به عنوان یک تکلیف بلکه به عنوان میلی خودکفا در علاقه‌مندان خود شکل می‌گیرد و می‌جوشد. مخصوصا زمانی که این علاقه فرد را از مخاطبین جدا کرده و در جایگاه خالق اثر می‌گذارد. در کنار این شور همیشگی هنر در مخیله‌ی هنرمند، بخش زیادی از ذهن هنرجو با این علاقه تصرف خواهد شد، به طوری که فکرش درگیر خلقی شود که در پروسه‌ی آن به لذتی برسد که زمانی از تماشای آثار هنرمندان دیگر می‌برده.
لذتی که البته در طول تاریخ بهترین هنرمندان را نیز شکار کمال‌گرایی و رنج مضاعف خلق اثر کرده‌است. برای همین می‌شود گفت که گاها تماشای پرفورمنس‌هایی از هنرمندان بزرگ، می‌تواند ترسناک باشد، زیرا توقعی را ایجاد کرده که در غایت آن درجه‌ی سختی خلق اثر یک پله برای تماشاگر بالاتر رفته، پیچیده‌تر شده و افق نظرش گسترش پیدا خواهد کرد.
مگر می‌شود آن حرکت مصمم و جنب و جوش دستان نوازندگان بر روی کلیدهای پیانو را دید، اما از مهارت آن‌ها و انتظاری که از خود داریم نترسید؟
با چه معیاری نوازندگی سخت یا آسان خواهد بود؟
به احتمال بالا پرسش آیا نوازندگی پیانو سخت است؟ برای کسانیست که تازه اول راه یادگیری هستند و شاید هنوز تجربه‌ی وسیعی در زمینه‌ی نوازندگی پیانو نداشته باشند. زیرا در طول زمان این پرسش چه منفی و چه مثبت به صورتی خودکار برای نوازنده‌ی پیانو پاسخ داده خواهد شد.
به سولوی نوازندگان پیانو گوش کنید و دقت کنید که چه طیف وسیعی از ملودی ها را به اختیار خود در می‌آورند. بعضی از این موسیقی ها شاید به قدری پیچیده باشد و کاور آن‌ها سخت به نظر برسد که حتی موقع شنیدن شمارا در وادی یک پریشانی فرو ببرد و شاید به قدری آسان باشد که کودکان نیز با یک روز تمرین آن را بنوازند.
(برای درک بهتر مسیر پیانیست شدن باید با پیانیست های بزرگ آشنا باشید و در این رابطه مقاله 10 پیانیست برتر جهان را پیشنهاد می‌کنیم.)
این موسیقی‌ها همگی بخشی از قابلیت‌های بالقوه‌ی آهنگ پیانو هستند که هرکدام در درجات مختلفی از سختی تا آسانی قرار دارد و چه کسی می‌تواند توصیفی محدود از آن‌ها ارائه کند یا همه را در یک جمع سخت یا آسان قرار دهد؟
فعالیت همزمان دو نیم‌کره‌ی مغز
اما اگر دقت کنیم می‌شود فهمید که همین گستردگی پیانو در زمینه‌ی نوازندگی نت‌ها و سبک‌های متنوع خود خبر از چالش بر انگیز بودن این ساز می‌دهد. برای مثال یک نکته‌ی خیلی مهمی من‌باب نواختن ساز پیانو وجود دارد و آن‌هم استفاده از هردو نیم‌کره‌ی مغز است.
زمانی که شما پیانو می‌نوازید هر دو دستتان در حال انجام حرکاتی به صورت همزمان و البته متفاوت از همدیگر است. نسبت به نت موسیقی شما، همهی این حالت‌های گفته شده می‌تواند هم به آرامی و هم با سرعت انجام شود و استفاده از دو دست به صورت همزمان و البته متفاوت در نواختن سازی همچون پیانو یکی از چالش بر انگیز‌ترین مراحل نوازندگی به حساب می‌آید.
همچنین بخوانید: معرفی برند یاماها + برترین مدل های پیانو
اکثر مردم در مراحل کودکی و از یک‌جایی به بعد، از یک دستشان بیشتر از دیگری استفاده می‌کنند که این باعث به انفعال کشیده شدن آن دست و گاها یکی از نیم‌کره‌های مغز می‌شود که نسبت به چپ دست یا راست بودن شما، معین خواهد شد. این تک عاملی بودن هنگام استفاده‌ی روزمره‌ی ما از چپ و راستمان در عادتی فرو رفته که ترک آن به سختی رخ خواهد داد. اما آیا غیر ممکن است؟
خیر. هرگز ترک این عادت و استفاده‌ی همزمان دو نیم‌کره‌ی مغز برای کارهای عملی، حتی در مقیاس وسیع این کارها غیر ممکن نبوده و نیست. با ساده‌ترین مثال همچون تایپیست‌های ماهر، می‌توان فهمید که این عمل لزوما مختص به نوازندگی پیانو هم نیست.
گاها افرادی که شاید نیازی به انجام دادن اعمالی مانند نوازندگی پیانو نیز نداشته باشند، سعی می‌کنند تا با تقویت دو نیم‌کره‌ی مغزشان، به مثابه یک ورزش فکری در توانایی‌های شناختی، افزایش خلاقیت و حل مسائل پیچیده عملکرد خود را بهبود ببخشند.
تمرین‌های مورد نیاز برای تقویت دو نیم‌کره‌ی مغز
زمانی که شما برای نوازندگی پیانو اقدام می‌کنید با قرار دادن این چالش در برابر خود و همچنین تمرین روزمره‌ی نوازندگی، می‌توانید به بهبود عملکرد دو نیم‌کره‌ی خود کمک کنید. همچنین هنرهای خلاقانه‌ای مثل کشیدن نقاشی با انگشتان دست غیر غالب می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
فعالیت‌های بدنی همچون یوگا، رقص و فعالیت‌های ذهنی مانند حل پازل و مدیتیشن تاثیر بسیار بالایی در بهبود عملکرد شما خواهد داشت زیرا به خوبی ذهن شما را به کار می‌گیرد و مهارت‌های ذهنی و بدنی شما را افزایش می‌دهد. سعی کنید در این راه خلاق باشید و با چالش‌های روزمره‌ای که برای خود ایجاد می‌کنید، هر از گاهی از دست غیر غالب خود استفاده‌ی بیشتری کنید.
در کنار همهی این‌ها با یک سرچ ساده در یوتیوب آموزش‌ها و تمرین‌های بسیار زیادی در اختیار شما قرار می‌گیرد که بسته به توانایی شما، قابل انتخاب خواهد بود.
خستگی و آسیب‌های فیزیکی
نوازندگان پیانو، اکثر اوقات برای توصیف احساسی که نوازندگی به آن‌ها می‌دهد اشاره می‌کنند که چطور روح آن‌ها از فضا و زمان جدا شده و در عالمی دیگر سیر می‌کند. عالمی که در آن چیزی به غیر از حرکت دست‌ها و صدایی که از پیانو می‌شنوند نیست. در این جدا شدگی، بدن به مثابه پناهگاهی است که هنرمند در گوشه به گوشه ی آن مستقر شده و تصورش را با حرکت دستانش و تسلطش بر این بدن به صدا در می‌آورد.
در زمان‌های طولانی نواختن پیانو، دست‌ها خسته خواهند شد و درد این خستگی و گرفتگی انگشتان به مرور آرنج و شانه‌های نوازنده را درگیر خواهد کرد. همچنین نشستن طولانی مدت، به کمر، کتف‌ها و پاهای نوازنده رنجی متحمل می‌کند که در نهایت، حواس نوازنده از قطعه‌ای که می‌نوازد پرت خواهد شد.
گاها این حواس‌پرتی‌ها باعث افت کیفیت اثر نیز می‌شوند که نگرانی مضاعفی برای هنرمند به شمار می‌رود. اما چطور می‌توانیم خطر خستگی فیزیکی خود را کاهش دهیم و انگیزه‌ی خود را هنگام نواختن پیانو در طولانی مدت حفظ کنیم؟
راهکارهای جلوگیری از خستگی فیزیکی هنگام نواختن پیانو
قبل از شروع تمرین انجام حرکات کششی می‌تواند تاثیر بسیار بالایی بر عملکرد بهتر شما داشته باشد. سعی کنید بدن خود را گرم کنید و ورزش‌های کششی مناسب برای درگیر کردن انگشت‌ها، مچ دست‌ها و شانه‌های خود انجام دهید.
این حرکت‌ها عموما فعالیت‌های ساده‌ای همچون چرخاندن مچ دست، کشش انگشت‌ها و حرکات دورانی شانه‌ها محسوب می‌شوند که با افزایش جریان خون و انعطاف پذیری نه تنها به جلوگیری از آسیب فیزیکی کمک شایانی می‌کند، بلکه برای افزایش تمرکز نیز موثر است.
یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار برای کاهش خستگی جسمانی هنگام نواختن پیانو، نحوه‌ی صحیح نشستن است. نوازنده باید یک صندلی راحت و مناسب برای پیانوی خود انتخاب کند که هنگام نشستن ارتفاع مناسبی نسبت به محل قرار گیری دستانش بر روی پیانو داشته باشد.
(اگر هنوز پیانو خود را انتخاب نکرده اید پیشنهاد می‌کنیم دو صفحه پیانو آکوستیک و پیانو دیجیتال ما را از دست ندهید.)
با استفاده از یک صندلی مناسب، مچ‌ها در حالت طبیعی و بدون فشار قرار می‌گیرند. همچنین زانوهای شما هنگام نشستن بر روی صندلی باید کمی پایین‌تر از سطح کلیدها باشد و پاهای شما باید به طور کامل روی زمین قرار بگیرد. این وضعیت درست نشستن می‌تواند به کاهش فشار بر روی شانه‌ها و مچ‌ها کمک کند.
مورد بعدی استفاده از تکنیک‌های صحیح هنگام نواختن پیانو است. نوازنده‌ی حرفه‌ای باید به جزییات زیادی هنگام نواختن پیانو توجه کند که همگی بخشی از این تکنیک محسوب خواهد شد.
برای مثال استفاده از وزن طبیعی دست‌ها و انگشت‌ها، فشار بی‌مورد را کاهش می‌دهد. تکنیک‌های دیگری مانند استفاده از انگشتان به جای مچ یا ساعد برای حرکت دادن کلیدها همگی تاثیر بالایی بر روی کاهش خستگی جسمانی خواهند گذاشت.
تمرکز بسیار بالا و توجه به جزییات
حوزه‌ی تکنیک در نوازندگی پیانو حوزه‌ی بسیار گسترده‌ایست که شامل زمینه‌های مختلفی می‌شود. این تکنیک‌ها هرکدام نکاتی برای نوازندگی بهتر و اصولی‌تر به شمار می‌آیند.
برای مثال دینامیک، آرتیکولیشن و تکنیک‌های سرعت همگی بخشی از این نکته‌های تخصصی برای نوازندگی پیانو هستند که هرکدام در صدای ساز شما و قطعه‌ی نهایی و دلخواه شما تاثیر بسیار بالایی دارد. یک نوازنده‌ی پیانو باید همواره به هرکدام از این تکنیک‌ها مسلط بوده و به جزییات این اصول، واقف باشد تا هنگام نیاز بهترین استفاده ممکن صورت بگیرد.
گاها بعضی از ملودی ها شامل اجرای دو نت متفاوت به صورت همزمان است که همگی این‌ها در کنارهم نوازنده‌ی پیانو را موظف می‌کند که از دقت و تمرکز بسیار بالایی برخوردار باشد و همچنین در لحظه بتواند موقعیت خود را تشخیص داده و تکنیک‌هارا به کار بگیرد.
این عملکرد لحظه‌ای، توجه و دقت بالایی را ایجاب می‌کند که برای خیلی از نوازندگان پیانو این حجم از تمرکز و به خاطر سپردن تکنیک‌ها عملیست بسیار دشوار. با این‌حال، نمی‌توان گفت که غیر ممکن و امکان ناپذیر است. بسته به درجه‌ی سختی این مورد برای نوازنده، نیاز به پشتکار بیشتری برای تقویت حواس و مهارت بیشتر هنگام نوازندگی احساس می‌شود.
راهکارهای تقویت تمرکز و یادگیری آسان‌تر تکنیک‌ها هنگام نوازندگی پیانو
برای یادگیری آسان‌تر و مدیریت بهتر تکنیک هنگام نوازندگی می‌توانید در مواقع تمرین، قطعاتی که تمرین می‌کنید را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و هربار تمرکز خود را به صورت کامل بر روی یک بخش قرار دهید. این کار به مهارت شما در نوازندگی کمک بسیاری می‌کند.
همچنین تخیل به مثابه‌ی یک نیروی کمکی می‌تواند به شما در یادگیری کمک بسیار بالایی بکند. به احساسات خود توجه کنید و مخیله‌ی خود را به صورت مداوم به کار بیاندازید. قبل از هرچیزی به این توجه کنید که احساس نهایی شما نسبت به این قطعه چیست و اجازه دهید تا با نت‌ها و تکنیک‌ها، احساسات شما آزاد شود.
گوش دادن به اجرای نوازندگان بزرگ و حرفه‌ای می‌تواند مهارت شنیداری شما در موسیقی را افزایش دهد. هنگام گوش دادن به این نوازندگان به نحوه‌ی ادا کردن دینامیک‌ها و آرتیکولاسیون‌ها توجه کنید تا در طولانی مدت گوش و چشم شما به جزییات این تکنیک‌ها واقف شود.
{اگر تا اینجا به نواختن پیانو علاقه‌مند شدید اما مایل به هزینه زیاد نیستید روی خرید پیانو دست دوم از وبسایت ملودیکا می توانید حساب ویژه ای باز کنید.}
تحلیل این موزیک‌ها به صورت فعالانه، می‌تواند برای شناسایی جزییات موسیقی و نواختن آواهای مختلف به شما کمک بسیاری کند و در نهایت باعث مهارت بیشتر شما هنگام نواختن موسیقی خودتان و توجه به جزئیات نیز بشود. سعی کنید نواختن با سرعت‌های مختلف را بخشی از پروسه‌ی تمارین خود قرار دهید.
اجرای قطعات با سرعت‌های مختلف باعث افزایش تمرکز شما بر روی جزییات موسیقی‌تان می‌شود و در نهایت به تقویت حافظه‌ی عضلانی شما نیز کمک می‌کند.
روحیه‌ی مقایسه‌کننده و قضاوتگر نوازندگان و چگونگی دوری از این آسیب‌ها
بدترین کاری که هر هنرمندی می‌تواند با هنرش انجام دهد مقایسه کردن خود با هنرمندان دیگر، مخصوصا هنرمندان بزرگ است. شاید فکر کنید این‌کار باعث انگیزه و سخت‌کوشی شما خواهد شد. اما پرسش اصلی اینجاست، تا کی؟ تا چه زمانی؟ این مقایسه‌ها به چه اندازه جواب خواهند داد؟ مگر غیر این است که از یک‌جایی به بعد در آن غرق شده و دیگر موفقیت‌ها بی‌ثمر خطاب می‌شوند و هرچقدر که شما تلاش کنید همیشه یک رقیب سرسخت‌تری در انتظار شماست؟
جدا افتادگی شما از آن خودخواهی اولیه هنگام لذت بردن از پیانو و نواختن این ساز مایه‌ی شکست شماست یا مقایسه نکردن خودتان با دیگران؟
آن‌چیزی که روحیه‌ی قضاوتگر درحال تخریب آن است، تنها کریر یک هنرمند نیست بلکه خلاقیت هنرمند نیز خواهد بود. هرچقدر خودتان را تحت فشار قرار دهید بیشتر از سابق در تگنای عمل قرار می‌گیرید و لذت نوازندگی تبدیل به تلاش بی‌نتیجه‌ای برای بهتر بودن و وارد مقایسه نامتناهی بهترین بودن می‌شود.
اینجاست که شما، حرفه‌ای که روزی مشتاقانه به سراغش می‌رفتید را تبدیل به تکلیفی عذاب‌آور می‌کنید و بی‌رحمانه خودتان را لذت نواختن محروم می‌کنید. آن‌چیزی که در دایره‌ی مقایسه قرار می‌گیرد، پیشرفت خودتان نسبت به خودتان است. شاید این سخن کلیشه‌ای به نظر برسد اما با دقیق شدن در آن می‌شود فهمید که منطقی و عقلانی‌است.
نتیجه‌گیری آیا نوازندگی پیانو سخت است؟
کلیدهای پیانو سیاه و سفید هستند اما صدایی که در ذهن شما ایجاد می‌کنند هزاران رنگ دارد.
توصیه جالبی من‌باب یادگیری موسیقی می‌شود که اشاره به آن خالی از لطف نیست. هنگام یادگیری نوازندگی، تمام تکنیک‌ها و نت‌هارا با دقت یادبگیرید و بیشترین تسلط ممکن را بر روی تئوری موسیقی سازتان داشته باشید اما هنگامی که شروع به نواختن و خلق اثر می‌کنید، همهی آن داده‌هارا دور ریخته و بعد با ساز خود بنوازید. بزرگترین عامل کمک کننده برای حرفه‌ای شدن در نوازندگی خلاقیت و اشتیاق است. مهم نیست که نوازندگی پیانو سخت است یا نه.
به این فکر کنید که در هر صورت، موزیسین‌های زیادی در طول تاریخ این ساز را نواخته‌اند، پس هرگز غیر ممکن نیست. بیش از هرچیزی این اشتیاق شماست که تعیین می‌کند چطور با نوازندگی پیانو مواجه شوید.
انگیزه‌ی شما، می‌تواند تعیین کننده‌ی درجه‌ی سختی یادگیری این ساز باشد. مهم انتخاب شماست. انتخاب این‌که آیا می‌خواهید در این مهارت صد خود را وقف کنید یا خیر، مابقی پروسه همان چیزی است که همهی نوازنده ها طی کرده و یادگرفتند.
برای مطالعه بیشتر در زمینه سختی یا آسانی یادگیری پیانو وبسایت زبان اصلی davelongmusic را نیز پیشنهاد می‌کنیم.
